Wydawca treści
Rewitalizacja ścieżek w rezerwacie Łężczok
Nazwa projektu: "Rewitalizacja nawierzchni ścieżek celem zmniejszenia presji ruchu turystycznego na siedliska przyrodnicze rezerwatu Łężczok"
Planowany okres realizacji: 2017-2018 r.
Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo Rudy Raciborskie
Wartość projektu:
Wartość całkowita projektu 521 186,39 PLN
Wartość wydatków kwalifikowanych 504 581,39 PLN
Procent dofinansowania 85 %
Wartość dofinansowania z FS 428 894,18 PLN
Końcowa wartość projektu
Wartość wydatków kwalifikowanych 443 407,46 PLN
Wartość dofinansowania z FS 376 896,33 PLN
Zakładane cele projektu i efekty:
Celem projektu jest rewitalizacja ścieżek na terenie rezerwatu Łężczok przyczyniająca się do lepszej ochrony siedlisk przyrodniczych. Rewitalizacja nawierzchni ścieżek przeznaczonych do ruchu turystycznego pieszego przyczyniła się do jego skanalizowania i ukierunkowania tym samym do zmniejszenia presji jaką wywierają turyści na siedliska przyrodnicze wcześniej omijający wytyczone szlaki ze względu na ich zły stan, nierówności i stagnującą wodę oraz błoto w wyniku czego niszczona była roślinność oraz płoszone były ptaki i inne zwierzęta. Celem projektu jest również przystosowanie ścieżek do poruszania się po nich osób niepełnosprawnych. Podczas realizacji projektu "Odtworzenie prawidłowych stosunków wodnych na terenie rezerwatu Łężczok" została wybudowana platforma widokowa dostosowana do potrzeb osób poruszających się na wózkach jednak dojazd do niej był niemożliwy. Wyrównanie i modernizacja ścieżek umożliwiły komfortowy dojazd osobom niepełnosprawnym do tej platformy i tym samym ułatwiły obserwację przyrody. Presja niekontrolowanego ruchu turystycznego na przyrodę ożywioną została wymieniona jako istotne zagrożenie w zadaniach ochronnych dla rezerwatu Łężczok ustanowionych zarządzeniem 23/2014 Dyrektora RDOŚ w Katowicach. Jednocześnie w tym samym zarządzeniu wyrównanie i utwardzenie tłuczniem kamiennym tras ruchu zostało ujęte jako jeden ze sposobów eliminacji lub ograniczenia zagrożenia i jego skutków. Realizacja projektu przyczyniła się do realizacji celów działania 2.4 oraz umożliwiła realizację zadania ochronnego wymienionego w wskazanym powyżej zarządzeniu Dyrektora RDOŚ.
Efekty ekologiczne przewidywane w PRP:
Dzięki utwardzeniu tłuczniem kamiennym nawierzchni ścieżek udostępnionych do ruchu turystycznego w rezerwacie Łężczok lepiej chronione będą siedliska przyrodnicze głównie w obszarze przylegającym bezpośrednio do szlaków, ale projekt będzie miał pozytywny wpływ na przyrodę całego rezerwatu. Ochrona przed niekontrolowaną presją turystyczną przyczyni się do poprawy stanu siedlisk przyrodniczych na powierzchni około 2 ha.
W celu weryfikacji osiągniętego efektu Nadleśnictwo Rudy Raciborskie zleciło wykonanie analizy ruchu turystycznego w pierwszym sezonie wiosenno-letnim
po zakończeniu prac budowlanych i otwarciu ścieżek.
Osiągnięto efekty ekologiczne
Rewitalizacja nawierzchni ścieżek na terenie rezerwatu Łężczok
Wykonanie robót budowlanych zgodnie z projektem budowlanym:
Wyrównanie i wyprofilowanie nawierzchni ścieżek
Utwardzenie nawierzchni ścieżek tłuczniem kamiennym
Zagęszczenie nawierzchni ścieżek
Wykonane prace umożliwiły bezpieczne poruszanie się wyznaczonymi do ruchu turystycznego ścieżkami oraz dojazd osobom poruszającym się na wózkach inwalidzkich do platformy obserwacyjnej na stawie Salm Duży. Ograniczona została penetracja przez turystów w głąb cennych siedlisk oraz wydeptywanie i niszczenie roślin runa na poboczach ścieżek. Turyści poruszają się wyremontowanymi ścieżkami dzięki czemu ograniczone zostało płoszenie ptaków. Ruch turystyczny w rezerwacie został skanalizowany.
NOWE NAWIERZCHNIE ŚCIEŻEK W REZERWACIE ŁĘŻCZOK
Ścieżka po utwardzeniu i naprawie nawierzchni (marzec 2018)
Ścieżka przed rewitalizacją (wrzesień 2017)
Całą zimę trwała naprawa nawierzchni ścieżek w rezerwacie Łężczok. Obecnie piesi i rowerzyści, a także osoby poruszające się na wózkach inwalidzkich mogą wygodnie poruszać się po jego terenie.
Prace przeprowadzono w ramach projektu „Rewitalizacja nawierzchni ścieżek celem zmniejszenia presji ruchu turystycznego na siedliska przyrodnicze rezerwatu Łężczok” w 85% sfinansowanego ze środków Funduszu Spójności Unii Europejskiej.
Zgodnie z przepisami dotyczącymi ochrony przyrody całość prac przeprowadzono późną jesienią i zimą, a zakończono przed rozpoczęciem okresu lęgowego ptaków. Było to bardzo istotne, gdyż Łężczok jest jednym z najcenniejszych miejsc lęgowych w województwie śląskim.
W ramach prac nawierzchnia szlaku turystycznego została utwardzona przyjaznym dla środowiska naturalnym tłuczniem kamiennym. Utwardzone ścieżki umożliwiają również dotarcie do platformy obserwacyjnej na stawie Salm Duży. Przed remontem – ze względu na nierówności, błoto i często stagnującą wodę opadową – dojazd do platformy bywał bardzo utrudniony, zwłaszcza dla osób niepełnosprawnych. Obecnie poruszanie się po dostępnych ścieżkach nikomu nie powinno sprawiać kłopotu.
Przypominamy jednocześnie, że w rezerwacie wolno się poruszać tylko po udostępnionych ścieżkach, nie wolno płoszyć zwierząt ani ich karmić. Ponadto na teren rezerwatu nie wolno wprowadzać psów! Przestrzeganie powyższych zasad zapewni właściwą ochronę przyrody w rezerwacie oraz komfort zwiedzania wszystkim turystom.
Serdecznie zapraszamy do rezerwatu Łężczok!
Widok zawartości stron
Najnowsze aktualności
Polecane artykuły
Pożar lasu w 1992 roku
Pożar lasu w 1992 roku
Punktem zwrotnym w historii Nadleśnictwa Rudy Raciborskie był wielki pożar lasu w 1992 r.
Tutejsze lasy od bardzo dawna były zagrożone pożarami. W okresie Powstań Śląskich w obrębie Rudy spłonęło około 500 ha lasu. W 1945 r. spłonęło kolejne 450 ha, a następnie: w 1970 r. – ok. 100 ha, w 1976 r. – ok. 135 ha i w 1981 r. – ok. 92 ha.
W dniu 11.04.89 r. wskutek zapalenia się traw od iskier z pociągu linii piaskowej spaleniu uległo 207,21 ha w leśnictwach Kotlarnia, Bargłówka i Borowiec oraz ok. 70 ha w Nadleśnictwie Rudziniec.
Zdecydowanie jednak najtragiczniejszym był pożar, który wybuchł 26.08.1992 r. Tragiczny nie tylko ze względu na swój rozmiar, ale i na fakt, że zginęło w nim dwóch strażaków biorących udział w ratowaniu lasu.
Skrócony opis pożaru
W dniu 26 sierpnia 1992 r. około godz. 13.50 z dwóch wież obserwacyjnych napłynęły jednocześnie meldunki o pojawiającym się dymie wzdłuż torów kolejowych PKP linii Racibórz – Kędzierzyn, przebiegających zachodnim krańcem dużego kompleksu leśnego. Pierwszy z pożarów powstał na południe od miejscowości Kuźnia Raciborska, w leśnictwie Nędza, na długości ok. 1100 m, drugi na północ od Kuźni Raciborskiej w oddz. 96 leśnictwa Kiczowa na długości ok. 800 m i trzeci na północ od miejscowości Solarnia na długości ok. 1400 m w leśnictwie Lubieszów. Wszystkie te pożary miały miejsce przy torach od ich wschodniej strony, a czas ich powstania różnił się kilkuminutowym odstępem, co związane było z czasem przejazdu pociągu. Liniowy układ pożarów spowodował już na początku akcji gaśniczej konieczność zwalczania szerokiego frontu ognia. Akcję rozpoczęto natychmiast. Skierowano do niej 10 sekcji straży pożarnej, w tym dwie PSP stojące w pogotowiu pod Nadleśnictwem. Po 12 – 15 minutach od zaalarmowania w akcji brało udział 10 jednostek gaśniczych, z czego 8 skierowano na oddz. 96 leśnictwa Kiczowa, gdyż zdaniem Nadleśnictwa ten pożar był najgroźniejszy. Znalazło to zresztą tragiczne potwierdzenie. W ciągu zaledwie kilku minut od powstania pożaru kilkumetrowej szerokości front ognia szybko zaczął przesuwać się w kierunku wschodnim w głąb zwartego, dużego kompleksu leśnego. Po dwóch godzinach dramatycznej w przebiegu akcji, pożar stał się niemożliwy do zatrzymania w krótkim czasie. Wiele prób tworzenia nowych linii obrony kończyło się niepowodzeniem. Powodem tego była duża szybkość wiatru (dochodząca do 24 m/sek.) i gwałtowna zmienność jego kierunków. Prędkość przesuwania się pożaru dochodziła do 4 km/godz.
Dynamikę rozwoju pożaru najlepiej obrazuje przyrost powierzchni objętej pożarem:
• godz. 18.00, 26.08.92 ok. 600 ha –/ 4 godz. od powstania
• godz. 22.00, 26.08. 92 ok. 2 200 ha ha
• godz. 7.00, 27.08.92 ok. 3 800 ha
Tak gwałtowne powiększenie się powierzchni pożaru, a także zmienność kierunków jego posuwania się zdecydowanie utrudniało prowadzenie akcji gaśniczej i spowodowało stały niedobór sił i środków. Pożar opanowano 30.08.92 r. w godzinach rannych, a sztab akcji rozwiązano 20.09.92 r. Do tego dnia trwała akcja gaśnicza, łącznie przez 26 dni.
W szczytowej fazie pożaru w akcji gaśniczej uczestniczyło 859 sekcji straży pożarnej (4700 osób), 3200 żołnierzy, 650 policjantów, 1220 osób z obrony cywilnej, 1150 pracowników Służby Leśnej.
W akcji zaangażowano ponadto 4 helikoptery, 27 samolotów, 48 ciągników ciężkich i specjalistycznych, 25 ciągników rolniczych, 36 kolejowych cystern na wodę. W pierwszym dniu na miejsce pożaru skierowanych zostało kilkuset pracowników leśnych, dozór, a także sprzęt i samochody. Przez 26 dni z ponad 35 nadleśnictw RDLP Katowice kierowani byli ludzie i sprzęt. W trzecim dniu pożaru z kilkudziesięciu nadleśnictw w kraju do akcji skierowano Służbę Leśną z samochodami. Do rozprowadzania jednostek ratowniczych po terenie zaangażowano myśliwych z kół dzierżawiących tereny objęte pożarem, a także miejscową ludność, w sumie kilkadziesiąt osób. Te i inne działania pozwoliły na posiadanie w miarę pełnej, stałej informacji o sytuacji na poszczególnych odcinkach, a także na koordynację działań wielu służb biorących udział w akcji. W czasie akcji gaśniczych funkcjonowało równolegle 5 różnych systemów łączności radiowej. Trzeba przyznać, że system LP okazał się funkcjonalny i niezawodny.
W pracy sztabu akcji brało udział wielu wybitnych specjalistów i ekspertów, w tym i z IBL. Szczegółowa analiza i ocena przebiegu akcji była przedmiotem wielu ekspertyz, badań i opracowań.
Stan ochrony przeciwpożarowej w Nadleśnictwie Rudy Raciborskie, a także podejmowane działania, zwłaszcza w pierwszej fazie pożaru z 26.08.92 r., były szczegółowo kontrolowane i analizowane przez wiele organów kontrolnych i dochodzeniowych. Nie stwierdzono istotnych uchybień czy nieprawidłowości i nie wysunięto zarzutów.
Bilans strat
W pierwszym dniu gaszenia pożaru śmierć poniosło dwóch strażaków.
Pożar objął powierzchnię 9062 ha, z tego:
• w Nadleśnictwie Rudy Raciborskie 4480 ha
• w Nadleśnictwie Rudziniec 2352 ha
• w Nadleśnictwie Kędzierzyn 2230 ha
Spaleniu uległo 8461 ha powierzchni leśnej, w tym:
• 627,53 ha upraw
• 1009,09 ha młodników
• 1369,39 ha drzewostanów II kl. wieku
• 5042,06 ha drzewostanów starszych
• 326,88 ha innych powierzchni
W wyniku bezpośredniego oddziaływania ognia całość drzewostanów objętych pożarem uległa zabiciu lub bardzo silnemu uszkodzeniu. Szacunek strat finansowych z tytułu przedwczesnego wyrębu (według obowiązującej w LP metodyki i stawek z 1992 r.) wyniósł 279,3 mld zł, a zwiększone koszty pozyskania i zrywki drewna oraz zabiegów agrotechnicznych – ok. 75,3 mld zł.
W trakcie akcji gaśniczej w samym Nadleśnictwie Rudy Raciborskie zniszczeniu uległo 75 km dróg, 15 przepustów, 15 km rowów przydrożnych. Łączne straty w infrastrukturze w trzech Nadleśnictwach przekroczyły 13 mld zł.
Globalne bezpośrednie straty finansowe wyniosły (w mld zł):
• koszty akcji gaśniczej LP 12,0
• straty w drzewostanach 354,6
• straty w infrastrukturze techn 13,1
Razem 379,7
W wyniku pożaru całkowitemu spaleniu na całej powierzchni pożarzyska uległy poziomy próchniczne gleb, stanowiące naturalny rezerwuar składników pokarmowych. Przeprowadzone badania wykazały, że na skutek tego, zmianie na gorsze uległ dotychczasowy chemizm gleb. Nastąpił wzrost zakwaszenia gleb – pH spadło poniżej 4, a miejscami poniżej 3. Wystąpił także ubytek z gleb dostępnych dla roślin form azotu (azotanów), a jednocześnie wzrosła zawartość jonów żelaza, potasu, fluoru, gliny i węgla. Konsekwencją całkowitego spalenia warstwy próchnicznej gleb i niekorzystnych zmian w składzie chemicznym gleb i mikoryzie oraz znacznego obniżania się poziomów wód gruntowych, jest zdecydowane pogorszenie się warunków siedliskowych. Na skutek pożaru zaistniała konieczność pozyskania zrębami zupełnymi ponad 900 tys. m3 grubizny na całym pożarzysku, z tego w Nadleśnictwie Rudy Raciborskie ok. 600 tys. m3.